Ana Sayfaya Dönüş | En Çok Okunan Yazılarım | GüncelYazılarım | Yorumlar | İletişim |
free Siyasette Gönüllerin Fethi
free moderatör
Liderin güç kaynakları ve Algı Yönetimi
(gtag.js) 21. yüzyılda rekabetin şiddetlenmesi sonucu liderlerin rolleri farklılaşmıştır. Dünya çapında oluşan yeni yaklaşımda şirketler, yöneticilik talebini karşılayan, diğer çalışanlara yenilik yapma ve ilham verebilme yeteneğini geliştiren, hızla değişen teknolojileri, yeni disiplinleri anlama konusunda bilgi birikimine sahip, diğer çalışanları lider olarak yetiştirmek için koçluk becerilerini kullanabilen, durumu değerlendirme ve karar verme tekniklerini etkin kullanabilen kişileri lider olarak yetiştirmeyi hedeflemektedirler.
Liderlik ve Algı Yönetimi Eğitimi İçin Tıklayınız. |
2017 Mercer Global Talent Trends Raporuna göre şirketlerin % 93'ünün önümüzdeki yıl için organizasyonel yeniden yapılandırmaya öncelik verdiğini ortaya koymuştur. Bu değişikliklerin çoğu, örgütleri daha az hiyerarşik yapıyı oluşturmayı amaçlamaktadır.
Günümüzde şirketler, geçmişteki gibi çok katlı hiyerarşik yapı yerine, geniş ve yatay yapıda, hızlı kararların alınabildiği ortamlarda çalışabilecek liderleri yetiştirmeyi ve çalıştırmayı hedeflemektedirler.
Rekabetin şiddetlendiği ve küresel krizin etkileri ile şirketler daha az yönetici ile daha fazla verim almayı sağlayacak liderleri yetiştirmek için şirketler çalışmalar yapmaktadırlar. Daha az yönetici, daha az gider, daha az hiyerarşi ve daha hızlı karar yaklaşımı günümüzün bir ihtiyacı olarak ortaya çıkmıştır.
Bu maksatla günümüzde şirketler genç liderleri yetiştirerek geleceğe hazırlamak amacıyla farklı liderlik eğitim programları uygulamaktadır.
Amerika'da yapılan çalışmalara göre şirketler yönetici ve lider yetiştirme programlarına geçmiş yıllara göre daha fazla bütçe ayırmaktadırlar.
Bu ihtiyacın ve değişimin sonucu olarak ülkemizde ve yurt dışında şirketlerde Lider olarak isimlendirilen veya lider rolü yüklenen kişiler vardır. Bazen şirketlerde veya kamuda yönetici pozisyonunda olan kişiler lider olarak görülmekte veya isimlendirilmektedir.
"Ben bu işin Kitabını yazdım" deyimi gerçek oldu.Etkili Sunumda Evrensel İlkeler kitabımın İçeriğine uygun hazırladığım; |
Kişileri lider olarak isimlendirmek kolay ve çekici olmakla birlikte bu tanımlamanın çoğu zaman bunun gerçekçi olmadığı görülmektedir.
Konuyu ülkemizdeki siyasi parti genel başkanlarının konumunu ve isimlendirilmeleri üzerinden ele alırsak. Haberleri izlerken X partisi genel başkanı ve Y patisi genel başkanı şeklinde isimlendirme yerine X partisi lideri veya Y partisi lideri olarak şeklinde haberlerde sunum yapılmaktadır.
Yalnızca yönetici oldukları, liderlik özelliklerini taşımadıkları halde, neden lider olarak isimlendirildiklerini değerlendirirsek, ilk olarak bulundukları pozisyonun verdiği yetki ve güce sahip olmalarından dolayı lider olarak nitelendiklerini ve ikinci sebep olarak siyasi taraftarlarının, üyelerinin izleyici olarak görülmesinden dolayı lider olarak tanımlandıklarını söyleyebiliriz.
Gerçekte yöneticilerin lider olup olmadıkları oturdukları koltuktan kalktıklarında ortaya çıkmaktadır, gerçekte yöneticiler pozisyonun sağladığı güçten yoksun kaldıklarında toplumun veya çevrelerinin onları nasıl hatırladığı, makamdan ayrılanların lider olup olmadığını açıkça ortaya koymaktadır.
Şimdi bir an için durun ve geçmişteki siyasi parti liderlerini düşünün, partinin başında iken lider diye isimlendirilen fakat şu an sizin hatırladığınız kaç kişi var?
Sanırım birkaç isim sayabildiniz. Gerçekte lider özelliklerine sahip olsalardı ve liderlik yapmış olsalardı, toplumun çoğu onları hatırlamaya devam ederlerdi.
Şu noktayı vurgulamakta fayda vardır, "Liderler izleyiciler tarafından seçilirler, başkalarının onları lider olarak tanımlaması o insanları lider yapmaz." Lider olabilmek için bazı özelliklere sahip olmak gerekir. En önemli konulardan biri de güç kullanımının ve algı yönetimiyle nasıl bağdaştırılacağıdır.
Etkin İletişim ve Beden dili Eğitimi için Tıklayınız. |
Yazımın başında parti başkanları örneğini özellikle seçtim, bu örnekle liderin güç kaynaklarını, liderlik algısının oluşturulması ve sürdürülmesi konusunu anlaşılır kılmış olduk.
Şimdi lütfen çevrenizde lider olarak nitelenen insanları, şirket yöneticilerinizi düşününüz.
Çoğunun lider değil yönetici olduğunu, kendilerine verilen sıfatların bol gelen bir elbise olduğunu fark edeceksiniz.
Kişilerin liderlik özelliklerine ve liderin güç kaynaklarına sahip olmadıkları halde lider olarak isimlendirilmesiyle, göz boyaması veya egoların tatminin hedeflendiği düşünülebilir.
Güç Kaynakları;
Lider olmak için hangi güç kaynaklarına sahip olmak gerekir?
Güç kaynaklarını iki başlık altında isimlendirebiliriz. Bunlar pozisyondan kaynaklanan güç ve kişisel özelliklerden kaynaklanan güç olarak sınıflandırabiliriz.
Pozisyondan kaynaklanan güç, zorlayıcı (cezalandırıcı güç), ödüllendirme ve yasal güç olarak sınıflandırılabilir.
Kişilikten kaynaklanan güç ise uzmanlık gücü, bilginin gücü ve ilişkinin gücü, Karizmadan (kişiliğinden) kaynaklanan güçler olarak sınıflandırılabilir.
Yöneticilerin gücünün tamamına yakını atandığı ve bulunduğu pozisyondan kaynaklandığında kişi lider değil yalnızca yöneticidir.
Algı Yönetimi ve Gücün Kullanımı;
İlk izlenimlerimize, gözlemlerimize, geçmiş ve şimdiki deneyimlerimize, değerlerimize, inançlarımıza ve sahip olabileceğimiz önyargılara ve basmakalıp düşüncelerimize, tecrübelerimize ve eğitim doğrudan veya dolaylı etkilerine dayanan algılar oluşturuyoruz.
Sözsüz İletişim ve Liderlik Eğitimi için Tıklayınız. |
Hepimiz “algının gerçeklik olduğu” ifadesini biliriz. Algı, insanların doğru olduğuna inandıkları şeylere dayanarak, dünyada nasıl faaliyet gösterme ve davranma eğiliminde olduklarıdır.
Liderler için, bir lider olarak yeteneklerinizi ve etkinliğinizi gözlemleyen veya değerlendiren insanlar, sizin (onların algıları) sizin hakkındaki gerçekler haline gelirler.
İnsanları büyük lider yapan veya koltuğa dayalı gücü kullanan kişi yani yönetici olarak sınıflandıran algıların yönetilmesidir.
Burada soru lider tarafından gücün nasıl ve ne amaçla kullanılacağıdır? Önemli olan gücün sevgi ya da korkuya mı dayalı olacağıdır?
Lider gücü kullanırken hangi güç unsurunu öne alacak ve birleşim yapacaktır. Bunun üzerinde Niccolo Machiavelli prens kitabında durmaktadır. Cevap ise her ikisidir.
Buna benzer bir yaklaşımı Napolyon Bonapart'ta görmekteyiz. "İnsanları harekete geçirmek için iki manivela vardır: Menfaat ve korku." Bu sözden anladığımız insanları yönetirken sevgi, yani ödül veya ceza mekanizmasının geçerli olduğudur.
Aslında Niccolo Machiavelli ve Napolyon Bonapart yönetimde algının nasıl kontrol edilebileceği üzerinde durmuşlardır.
Problem Çözme ve Karar verme Eğitimi İçin Tıklayınız.Mavi Yakalılar Başarıya giden yol ve yöntemler Eğitimi İçin Tıklayınız. |
Burada esas soru gücün kime karşı, hangi güç kaynaklarının nasıl ve ne oranda kullanılacağıdır. Lider güç kaynaklarının bir kısmını veya harmanlanmış bir kısmını kullanabilmektedir. Gücü kullanan kişi kendi algısına göre gücün kullanımına karar vermektedir. Bunu yaparken gücün uygulayacağı kişinin algı ve kişilik yapısını dikkate almaktadır.
Gücün kullanımında çevre yani diğer çalışanlar da etkileneceğinden dolayı gücü kullanan karar sürecinde ilişkileri de dikkate almaktadır. Durumu değerlendirdikten sonra güç kaynaklarını nasıl kullanacağına karar vermektedir.
Karar sürecinde tüm girdiler duyular ile sağlanmakta ve algılara göre gücün kullanımına karar verilmektedir. Gücü kullanan kişi çalışanın duygu ve algı durumunu da sürekli olarak değerlendirmektedir, çoğu zaman bu değerlendirme bilinç dışı yapılır.
Oluşan algılarımıza göre insanları ve çevremizi değerlendirmekte ve bu algılarımıza göre güç unsurlarını kullanmaktayız.
Lider, İletişim ve Algı Yönetimi;
Bir lider olarak, algı yönetimi konusunda ne kadar yetenekli olduğunuz çok önemlidir. Liderler insanları yönetirken algı yönetimini etkili bir biçimde kullanmalıdırlar. İnsanların duydukları ve anladıkları bazen lider söyledikleri olmayabilir.
Türkiye'de ilk defa kadınlar için pozitif ayırımcılıkla hazırlanmış liderlik programıdır. | |
Kadın, Güç ve liderlik Eğitimi İçin Tıklayınız. |
Bu nedenle lider kişilere mesaj verirken onların algısını etkileyecek yöntem ve biçimi seçmelidir. Bu iletişim şeklinde güç unsurlarının kullanımı söz konusu olabilir, diğer bir deyişle açık veya kapalı tehdit olabileceği gibi ödül veya yasal güç imalarını içerebilir. Bunun yanı sıra kişilikten kaynaklanan güç unsurları da mesajın içinde yer alabilir.
Mesaj denildiğinde yalnızca sözlü veya yazılı mesajı düşünmeyiniz. Lider sözsüz mesaj unsurlarını da algı yönetiminde kullanabilir. Bazen bir bakış bile ikna veya algı yönlendirmesi için yeterli olabilir.
Lider olarak başkalarının algılarını şekillendirmek istiyorsanız, gönderdiğiniz mesajların kontrolünü ele almalısınız. Mesajları insanların algılarını şekillendirecek biçimde güç unsurlarını harmanlayarak kullanmalısınız.
Lider olarak algı yönetimini çok iyi yapmalısınız ve insanların ön yargılarını iyi yönetmediğiniz taktirde lidere karşı direnç oluşur. Lider algıyı yönetebilmek için güç unsurlarını etkin biçimde kullanmalıdır.
Şirketlerde takım lideri veya şirketimizin lideri önderi gibi isimlendirmeler eğer yalnızca pozisyondan kaynaklanan güce dayanıyorsa kişi yalnızca yöneticidir ve lider olarak isimlendirmek o kişiyi lider yapmaz.
Şirketlerce; Kişi, lider olarak isimlendirildiğinde ve liderlik görevi verildiğinde, güç kullanımını etkin yapamayan ve yalnızca yönetici olabilecek çalışandan kapasitesinin üzerinde performans beklemekte olan şirketler genellikle bir müddet sonra (liderin) çalışanın işine son vermektedirler. Bu süre içinde şirket yanlış seçimin sonucu olarak bedel ödemekte, işine son verildiğinde ise çalışan bedel ödemektedir.
Şirket yöneticisi eğer gücünü tek kaynaktan, pozisyondan alıyorsa lider olarak değerlendirilmesi yanlıştır.
Hamili kart yakınımdır yöntemiyle veya patronun oğlu, yeğeni, yakını veya şirketin sahibi olarak pozisyondan kaynaklanan güce bağlı olarak lider olduğunuzu düşünüyorsanız, Emin olunuz ki! Lider değil yalnızca yöneticisinizdir.
Koltuk gittiği gün, sizde hatırlanmayan bir isim olursunuz.
Küresel rekabetin ve değişen dünyanın ihtiyaçlarına uygun lider yalnızca isimlendirme veya yakınını işe almakla olmaz.
Lider yetiştirmek için kaynak harcanmasında, doğru insan seçimi, doğru eğitim programı ve doğru eğitmen kombinasyonu ile ilerleme sağlanabilir.
Saygılarımla
Fikret GÜZELLER