• Anasayfa
  • Favorilere Ekle
  • Site Haritası

Ana Sayfaya Dönüş

En Çok Okunan Yazılarım

Güncel 

Yazılarım

Yorumlar

İletişim

Toksik Yöneticiler Ölümünüze Neden Olabilirler mi?


(gtag.js) Gece derin uyuyamayıp sabah erkenden kalkan Genç yazılım Mühendisi Cem, hazır bir halde salonun camından dışarı bakıyordu ki eşi Aylin seslendi: “Hayatım kahvaltı hazır”

Kahvaltı süresince gergin bir hava hakimdi. Aylin “hayatım neyin var?” diye sordu. Cem “hiç” diyerek omuzlarını silkti. Sessizce masadan kalktı ve işyerine doğru yola çıktı. Yol boyunca kafasında, konuya nasıl başlayacağı ve ne söyleyeceğini kurguladı. Ne zaman müdürü ile görüşecek olsa, aynı sıkıntıları yaşıyordu.

Sun Tzu Felsefesiyle Stratejik Yönetim ve liderlik Eğitimi için Tıklayınız.

İşyerinde masasının başında bilgisayarının ekranına bakarken, bir anda hiç bir şey düşünemediğini fark etti; sanki beyni durmuştu. Zaman akmıyordu. Yavaşça dosyalarını aldı ve müdürün odasına doğru yöneldi; kapıdan eğilip usulce başını uzatarak sekretere, “Geldi mi diye sordu?” Sekreter gülümseyerek, “Her zamanki gibi ağzından ateş saçıyor” dedi. Bu cevabın ardından zihninden, müdürün kaba ve meydan okuyucu bir yaklaşımla şirkette ortamı birbirine katıp ortalığı gerdiği önceki örnekler film şeritleri halinde birbiri ardına geçmeye başladı.

Kapıyı çaldı, saniyeler geçmek bilmiyordu sessizce bekledi. “Neden hemen çağırmaz, gelenleri neden kapıda bekletir?” bir türlü anlam veremiyordu; tam bu sırada içeriden Şevket Bey seslendi, “Buyurun!” İçeri girdi, nasıl başlayacağını düşünürken aklına geçen ayki konuşmaları geldi. Şevket Bey bilgi dosyasını yere atmış sorduğu sorulara “Herşeyi ben mi bileceğim…” dedikten sonra her anlattığını tekrar tekrar teyit ettirerek kayıtlara bakmıştı. Kendisine hiç güvenmiyor gibiydi. Bölümdeki her detayı kontrole, her düşünceyi ve kararı filtrelemeye eğimliydi.

Kadın, Güç ve liderlik Eğitimi için Tıklayınız.

Bir an durdu; en son ne zaman kendisine teşekkür ettiğini hatırlamaya çalıştı. Anlık kararlarla yaptığı iyileştirmeler olumlu sonuç vermesine rağmen duymadığı laf kalmamıştı. Herşey Şevket Bey’in kontrolünde olmalıydı. Bu sefer fazla konuşmadan ve detaylara fazla girmeden kısa sürede çıkmaya gayret ediyordu. Ancak müdür raporda ufak bir hata buldu ve sanki kimin hatası olduğunu biliyormuş gibi açıklama beklemeden kabaca, hızlıca hataları bulacağını işinde uzman olduğunu ifade etti. Çalan telefonu açıp konuşmaya başladı, eliyle çıkabilirisin dedi. Mühendis Cem içeride toplam 5 dakika kalmıştı, doğumhanenin önünde 3 saat beklemişcesine kendini yorgun, enerjisi tükenmiş gibi hissediyordu.

Masasına giderken tüm çalışanların gözü üzerindeydi, ne olduğunu anlamaya çalışıyordu. Cem yerine geçtiğinde müdürünün nasıl bir yönetici olduğunu düşündü. Yaşadıklarından çıkarımda bulunarak müdürünün nasıl bir yönetici olduğunu tanımlayabileceğini düşündü. Yeni göz gezdirdiği “Toksik Yönetici” ile ilgili yazıya hızlıca göz attı. Kriterleri Şevket Bey ile karşılaştırırken vardığı sonuçları kenara not etti.
 

Toksin Yönetici Belirtileri

Şevket beyin davranışları

İletişim kurmada zorluk çekerler ve güç mesafesi açıktır.

Çalışanlarla diyalogu azdı ve odasından yönetmeyi tercih ederdi.

Yönetici şirketteki her görüşü kontrol eder.

Her şeyi kontrol etmeye odaklı ve hiç inisiyatif vermeyen bir yöneticiydi.

Bir problem oluştuğunda derhal suçluyu bulur.

Hemen hatalarda bir suçlu bulur ve faturayı ona keserdi.

Yanlış yapmaz, eğer yanlış yaparsa örtbas eder.

 

Tüm hataları çalışanlara yükler ve kendi hatalarını ve eksiklerini göstermeyecek şekilde davranırdı.

Asla gerçek durumu göstermez.

Hatalarını ve gerçekleri saklayarak istediği şekilde sunum yapardı

Pozitif bir durum olmadıkça asla duygularını ifade etmez. Empati yoksunudurlar.

Samimi teşekkür ettiğini hiç hatırlamıyorum

Hiç kimseye güvenmez.

Sürekli her şeyi defalarca kontrol ederdi

Organizasyon ile ilgili düzenlemeler dışındaki hiçbir şey onun için önemli değildir.

Önemli olan yalnızca şirketin kazanmasıydı, tüm kararlarını görev öncelikliydi

Tüm harcamalarda şirket imajı muhafaza edilmelidir.

Şirket ve kendi imaj ve saygınlığını sürekli öne çıkarır ve müdürlüğünü hatırlatırdı

Kendi rolünün dışında hiçbir şey yapmaz, sorumluluk almaz.

 

Kendi işinin dışında hiçbir konuda konuşmaz veya katkıda bulunmazdı.

Bencil ve kendini beğenmiş bir kişidir.

İşinde uzman olduğunu vurgulardı.

 
Şevket Bey, sayılan tüm belirtiler ile uyum sağlıyordu. Bu belirtilere göre Şevket Bey; gerçekleştirmesi gereken görev ve davranışları sıra dışı yollarla ortaya koyan, çalışanlarına karşı çoğu zaman kaba ve kırıcı olan, çalışanların işlerini zorlaştırarak çalışanların performanslarını, motivasyonlarını, verimliliklerini olumsuz yönde etkileyen toksik bir yöneticiydi.

Sonrasında toksik yönetimin amaç ve sonuçlarına bakma isteği duydu.

Sözsüz İletişim ve Liderlik Eğitimi için Tıklayınız.

Şevket Bey, toksik bir yönetici olarak çalışanları yönetimsel hedeflere teşvik için vardı. Üç yıldır, istenen hedeflere tam zamanında ulaşmıştı. Bununla birlikte, son günlerde davranışları giderek kabalaşmış kendisinin işten ayrılacağı konuşulmaya başlanmıştı. Yönetim biçimi neticesinde artan iş yüküne, devamsızlık, düşük motivasyon ve düşük verimlilik eşlik ediyordu. Sonuçlar kötüye gidiyordu. Üst yönetim baskıyı artırmıştı.

Cem kısa notlar alarak, yöneticisini kendi kafasında belli bir analize tabi tuttuktan sonra rahatlamış bir şekilde ekrandaki haber sitesindeki haberi okumaya başladı.

Yurt dışında bir at yarışı öncesinde atın sahibi, jokeyin yanına gelip ne pahasına olursa olsun bu yarışı kazanmasını istediğini söylemişti,

At sahibinin 9 yaşlarındaki sarı saçlı kızı atı çok seviyor ve at bu sevgiye sürekli karşılık veriyordu; yarış öncesi kız yine atı sevmiş, bu konuşmaları dinlemiş.

At yarışları iki canlının birlikte yaptıkları tek spordur. Bu nedenle koşan (at) ve koşturan (insan) yani jokey arasında tam bir uyum olmalıdır. İnsan ve at birbirini anlamalıdır. Jokey at sahibinin söylediklerini dikkate almış ve koşu esnasında atı sürekli kırbaçlayarak sınırlarının üzerinde zorlamıştı ve yarışta at çatlayarak ölmüştü. Ağzından beyaz köpükler çıkmış ve teni ter içinde kalmıştı. İnternet haberindeki fotoğrafta yanaklarından gözyaşları süzülen küçük kız atın başında duruyordu.

Haberi okuyan Cem birden bir şeyler fark etti, aslında hayatta çevremize baktığımızda benzetim yaparak ders alabileceğimiz ne kadar çok şey yaşanıyordu.

Teşbihte at sahibi, şirketin sahibi rolündeydi ve hedefi kazanmaktı. Jokey müdürdü ve şirket sahibi ve kendisinin çıkarları için kazanmalıydı.  At ise kendisini sembolize ediyordu. At çok zorlandığı için çatlamıştı.

Yönetsel Becerilerin geliştirilmesi Eğitimi için Tıklayınız.

Eğer çok fazla stresle karşılaşır ve mutsuz olduğu ortamda bunu sürdürürse kendi sağlığında ne gibi etkileri olabilirdi. Onun sonu da atınkiyle aynı olabilir miydi?

Kötü yönetimin sağlığa olan etkileri ile ilgili bilimsel çalışmaları araştırmaya başladı.

İlk olarak, İsveç'te 3122 erkek üzerinde 1992-1995 yıllarında yapılan bir bilimsel çalışmada temel taramalar yapılmış ve 2003 yılını sonu kadar olan dönemde 74 kalp hastalığı veya dolaşım bozukluğu sonucu çalışanlar ölüm riskiyle karşı karşıya kalmıştı.

Yapılan çalışmada hastalıkların yönetim biçimi ile bağlantısı için anketler yapılmıştı. Sosyal statüsü ve gelir grubu ne olursa olsun süreye bağlı olarak kalp hastalığı riski artıyordu. Çalışma süresi 4 yıl olduğunda kalp hastalığı riskinin % 64 arttığı tespit edilmişti.

Başka bir çalışmada olumsuz psiko-sosyal çalışma ortamında çalışanlarda (örneğin, yüksek iş yükü gibi) ortalama % 50 Kardiyovasküler hastalık riski olduğu tespit edilmişti.

Bilimsel çalışmaların ana mesajı şuydu: Çalışanlar arasında gelecekte görülecek kalp hastalıkları ile yönetsel davranışların, doz-yanıt ilişkisi vardı.

Bilimsel gerçek, müdürünün yönetim tarzı nedeniyle, hayatının kısalacağını ve hastalık riskinin yüksek olduğunu söylüyordu.
Sanki atın başında olan gözü yaşlı küçük kızı eşi gibi düşündü ve ürperdi.

Yani kötü yönetici insanı hasta ediyordu veya öldürüyordu.

Cem, birden durdu ve seçenekleri nelerdi?
  • Üst yönetim ile konuşmak,
  • Müdürü ile doğrudan konuşmak,
  • Sessizce yeni iş bakmaya başlamak,
  • İşi bırakıp, yeni arayışlara girmek,

Fakat asıl sorunun cevabını bulamıyordu.
  • Toksik yönetimin seviyesi ne olmalıydı.
  • Stres ne kadar olmalıydı, kendisi ne kadarına dayanabilirdi.

Sizde Cem gibi mi yaşıyorsunuz?

Yönetici koçluğu ile bu sorulara birlikte cevap arayabiliriz.

Saygılarımla

Fikret GÜZELLER
Kaynaklar:
Meral BEKTAŞ, Pınar ERKAL, Toksik Yönetici Davranışları Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenirliği Çalışması, Ege Akademik Bakış, Cilt 18 · Sayı 3 · Haziran 2018
 
Metin REYHANOĞLU, Özden AKIN, Toksik Liderlik Örgütsel Sağlığı Olumsuz Yönde Tetikler mi? İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi Cilt: 5, Sayı: 3, 2016

A Nyberg , L Alfredsson, T Theorell, H Westerlund, J Vahtera, and M Kivimäki Managerial leadership and ischaemic heart disease among employees: the Swedish WOLF study,  occupational and environmental medicine, Occup Environ Med. 2009 Jan

https://www.inc.com/marcel-schwantes/research-says-working-for-these-4-types-of-toxic-bosses-can-ruin-your-health.html

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2602855/
Kivimaki M, Virtanen M, Elovainio M, et al. Work stress in the etiology of coronary heart disease: a meta-analysis. Scand J Work Environ Health 2006;32:431–42
 
Not: yazıdaki benzetimler hiç kimseyi hedef almamıştır, anlatımı kuvvetlendirmek için kullanılmıştır.