• Anasayfa
  • Favorilere Ekle
  • Site Haritası

Ana Sayfaya Dönüş

En Çok Okunan Yazılarım

Güncel 

Yazılarım

Yorumlar

İletişim

Hazreti Ali, Liderlik, Duygular ve Bilinçli Farkındalık (II)

(gtag.js) Mindfulness, yaşadığın anı ve o anda etrafında gerçekleşenleri oldukları gibi fark etmek anlamına geliyor. Algılarını yeterince açıp zihinden geçen düşünceleri, vücudun hissettiklerini, kısacası gerçekleşenleri anlamak ve yargılamadan onlarla kalabilme durumudur. Mindfulness, gerçeğin olduğu gibi farkına varmaktır. Mindfulness, bizim dilimizde bilinçli farkındalıktır.

İnsanlar tam farkındalığı deneyimledikleri anı genel olarak unutmayabilirler; bu an fark ettiğiniz şeyden başka bir şeyin olmadığını hissettiğiniz andır. Bu benim için İzmir yakınlarında yeraltı harp karargâhından dışarı çıkıp, Erhan ağabey burası çam kokuyormuş dediğim andı. Cevap çok daha güzeldi. "Burası çam ormanı, yüzyıllardır çam kokusu var." O an durdum, düşündüm, ben neden bu ana kadar farkına varamadım. Başka neler kaçırıyorum.

Geçenlerde hanımlarla zoom üzerinden "Siyasette Gönüllerin Fethi" konusunu anlatırken, hanımlara "Bir kedi ya da köpeği severken hissettiğiniz duyguları analiz ettiniz mi" diye sormuştum. Sorunun amacı o anda yaşadıkları duyguyu anlamalarını daha sonra o duygunun beden ve akılları üzerindeki etkisini yorumlamalarını istemiştim. Umudum belki katılımcılardan bazıları için farkındalık deneyimini yaşamasına katkı sağlamaktı.

Çevrenizde olanları ne derece fark ettiğinize ilişkin basit bir test yapmak istiyorum.
  • Bir martının nasıl bağırdığını ses olarak taklit eder misiniz?
  • Kuzgun kuşunun sesini taklit eder misiniz?
  • Her gün güneşin doğuşu ve batışı ile yaşayarak bugüne, bu yaşa geldiniz. Lütfen güneş doğarken veya batarken hangi renkte görünür, yazar mısınız?
               
Şimdi lütfen kendinize sorunuz. Ben bunların farkında değilsem, hayatta başka neleri kaçırıyorum ve bu kaçırdıklarım, kaçırma eğilimim, benim veya liderlik ettiğimi düşündüğüm insanların hayatını nasıl etkiliyor?

Duygu çevreyle etkileşime yönelik verilen psikofizyolojik tepkilerdir ve duyguların karar verme süreci ve algılama üzerinde etkisi olan beden ve zihin için düzenleyici bir işlevi vardır. Liderin duyguları kararlarını ve bedensel tepkilerini tutum, tavır ve davranışlarını biçimlendirmektedir.

Hissedilen ve etkileşim oluşturan duygunun farkında olunmaması, karmaşık ve yoğun duyguların birbirinden ayırt edilmesini olanaksız kılmaktadır. Bilinçli farkındalık uygulamaları, duygu farkındalığı ve duygu düzenleme aracılığıyla stresli olaylarla başa çıkabilme becerisi sağlamakta, bu sayede bilinçli farkındalık, duygusal açıdan daha sağlıklı ve kaliteli bir yaşam olanağı ile birlikte etkin ve tutarlı bir liderlik anlayışının sürdürülmesini sağlamaktadır.

Bilinçli farkındalık, tutumu bireylerin an’da kalarak, yargılamadan akışa izin vermesine karşılık gelmektedir. Duygular bağlamında değerlendirildiğinde sağlıklı bir duygulanım sürecinde de bilinçli farkındalığın büyük bir role sahip olduğu görülmektedir. Bilinçli farkındalık, duyguyu fark etme, tanımlama, kabullenme, ayrıştırma ile duygu düzenleme konusunda beceri kazanmadır.

Allah’ın aslanı Hz. Ali bir savaş esnasında düşmanı olan yiğitle epeyce vuruşarak sonunda onu yere yıkıp öldürmek üzereyken, o düşman askeri Hz. Ali’nin mübarek yüzüne tükürdü. Bunun üzerine Hz. Ali düşmanını bırakarak ayağa kalktı:

“Yürü git, seni öldürmekten vazgeçtim, serbestsin”, dedi.

Savaşçı bu duruma şaştı: “Beni alt edip öldürmek üzereyken neden vazgeçtin. Seni ne alıkoydu?” diye sordu.

Hz. Ali cevap verip şöyle dedi: “Ben seninle Allah yolunca ve sırf Allah’ın hoşnutluğunu kazanmak için savaşıyordum ve onun için seni öldürecektim. Sen yüzüme tükürünce öfkelendim, sana kızdım. Eğer o an öldürseydim, sana olan kızgınlığımdan dolayı bunu yapmış olacaktım. İşte bu düşünceyle seni serbest bıraktım”

Bunu duyan adam, bu büyük asalet ve ince anlayış karşısında iman ederek Müslümanların safına katıldı.

Bu hikayeyi değerli İslam alimlerinden farklı bir bakış açısı ile kendi alanım olan liderlik penceresinden bakışla, liderin bilinçli farkındalığı ve liderlik özellikleri ile ele alacağım.

Lider ilk olarak doğuştan gelen kişisel özellikleri ile kendini amacına adamış ve ilke ve prensiplerine bağlı karar veren kişidir. Hikâye de Hazreti Ali amacını Allah yolunda ve onun rızası ve düşmanını yok etmek olduğunu çok net ifade ediyor. Kişisel olarak, savaşanların ortak temel amacına bağlıdır. Bu amaca bağlı olduğunu vurguladıktan sonra kararlarının amaca ve amacın ilkelerine, temel değerlerine göre olması şarttır.

Bir insan olarak, Hazreti Ali'nin bedeni, duyguları ve aklı (bilinci) arasında akan bir nehir mevcuttur. Savaş esnasında yaşama güdüsü, kazanma arzusu ile bedeninde yükselen adrenalin hormonu vardır. Adrenalin hormonu, bedenine daha güçlü, daha çevik ve daha dikkatli ve dayanıklı olması emrini vermektedir, bunların etkisi ile yoğun ve karmaşık duygular hissetmektedir.

Bedeni ise hem savunma, hem saldırmak için hazır halde eğitimlerde yaptığı çalışmalar uygun olarak hareket etmekte ve sezgileri ile bedeni hamlelere göre tepki göstermektedir. Yaşama güdüsü bedenini normal gücünün çok ötesine taşımıştır. Duyguları, bilincini ve bedenini etkilemektedir.

Bu savaş ortamında rakibinin yüzüne tükürmesi durumunda yaşadığı duygunun kişiselleştiğini ve genel amaçtan ayrıldığını fark etmiştir. Bu karmaşık duygular arasında yaşadığı duygunun amaçtan ayrı, kişisel yapıya geçtiğini anlayabilmesi bilişsel farkındalığının çok yüksek olduğunu gösterir.

Anlamakla kalmamış, hissettiği duyguyu tanımlamış ve aklı (bilinci) ile karar vererek o insanı öldürmekten vazgeçmiştir.

Bu hikâye de; Liderlik dersleri bakımından;

İlk ders; lider olarak Hazreti Ali'nin kararında "ben" duygusundan uzaklaştığını "biz" duygusu ile "biz amacına" bağlı kaldığını görüyoruz. Unutmayınız, lider "ben" duygusu ile değil, kitlelerin ve toplumun yararına olan amaçlara bağlı kalır.

İkinci ders; Hazreti Ali, savaşta beden, duygu ve akıl arasında dengeyi koruyarak, bilişsel kararlarının devamlılığını sağlamıştır. Adrenalin, endorfinler, büyüme hormonu, prolaktin ve testosteron gibi hormonların bedeni ve aklı etkilediği bir anda bilişsel dengeyi sağlayabilmek çok büyük bir farkındalık seviyesini gerekli kılar. Lider olabilmek için bilinçli farkındalığınızın yüksek olması gereklidir.

Üçüncü ders; Hazreti Ali lider olarak, kişisel değer ve prensiplerine bağlıdır. Değer yargıları ve inançları her zaman kararlarında yol göstericidir. Kibir, gurur ve kazanılmış güç onu değerlerinden koparmaz. Kibir ve egosunun esiri olmaz. Hikâyede olduğu gibi duyguları merhamet ve vicdan onu kararlarında pusulasıdır. Lider olarak kararlarınızda duygularınızın rehberliğinin önemini bilmelisiniz.

Dördüncü ders; lider her zaman duygu, beden ve akıl arasında akan nehri kendi akışına bırakmamalı ve bilişsel olarak dengeyi sağlayacak farkındalık seviyesine ulaşmalıdır. Lider olarak iç dünyanızın farkında olduğunuz gibi çevresel etkenleri de değerlendirebilmelisiniz.

Beşinci Ders; Hazreti Ali için bu hikâye de öldürme, rakibini yok etme kazanmak için bir yöntemdi. Vicdan yükü en ağır yüktür. O, insanı yaşatarak, hem bir insanı, hem de iç dünyasın da huzuru kazanmayı seçmiştir. Kazanmanın her zaman farklı yolları vardır. Her zaman bilinçli farkındalık ile farklı sonuçlar elde edilebileceğini hikâye bize anlatmaktadır

Liderin kararları, tutumları ve davranışları yalnızca lideri etkilemez, liderin karar ve eylemlerinin sonuçları suya atılan bir taşın oluşturduğu yuvarlak dalga halkalarının çevreyi etkilemesi gibi etki yaratır. Çevredeki bireyleri ve onların eşi, çocukları, ailesi gibi birçok kişiyi etkiler. Çevrede oluşan etkileri ve bunun tetikleyicisi liderlerin bunun farkında olmaması ne hazindir.

Liderlik eğitimine gelenler veya lider olduğunu iddia edenler ilk önce kendi bilinçli farkındalık seviyelerini algılamalıdırlar.

Mindfulness, bilinçli ve yargısız bir şekilde dikkatimizi içinde bulunduğumuz ana vermek demektir. Çocuklara dikkatle bakınız bilmedikleri için her şeyi dikkatle takip ederler ve incelerler bu süreçte yargısız olarak öğrenmeye ve anlamaya çalışırlar zaman geçtikçe öğrendikçe dikkat ve ilgileri azalır. İşte bu dikkatin ve ilginin azalması zaman içinde kendini akan nehirde otomatik yönetime bırakmak anlamına gelmektedir. Eğer kendi hayatınızı nehrin akışında sürüklenmekten kurtarmak ve kendi kontrolünüze almak istiyorsanız, bilinçli farkındalığınızı geliştirmelisiniz.

Kendini Bilmekle Başlar, Her şey

Saygılarımla

Fikret GÜZELLER