SUN TZU ve SWOT Analizi
(gtag.js) Sun Tzu savaş sanatı felsefesi Uzak Doğuda ve Amerika'da şirket yönetimlerine, spora, siyasete uygulanırken, bu bilgi birikimini ülkemizdeki firmalara aktarmak için " Sun Tzu Felsefesiyle Stratejik Yönetim ve liderlik" Eğitimini hazırladım. Eğitim konusunu duyan bazı kişilerden " Sun Tzu nedir? Kimdir?" sorularını duyduğum da yaşadığım ruh halini sizlere anlatacak ifade yeteneğine sahip olmadığımı düşünüyorum.
Eğitimi hazırlama sürecinde Sun Tzu ve günümüz yönetim mantığının benzerliklerini gördüm. Anladığım hususlardan biri de Sun Tzu binlerce yıl önce SWOT tekniğinin avukatlığını yapmış olmasıdır. Bundan dolayı bu kısa yazıyı yazdım.
Sun Tzu 2500 yıl önce durum muhakemesi yapmayı özellikle gerekli görmektedir. Kendini ve düşmanı çok iyi tanımanın önemi üzerinde durmaktadır. Binlerce yıl önce o günün şartlarında kendini ve rakibini tanımanın üzerinde dururken, komutanın kendisine yönelteceği sorular üzerinde durmakta ve planlama bölümünde liderliğin önemine özellikle vurgu yapmaktadır.
"Düşmanı ve kendinizi iyi biliyorsanız, yüzlerce savaşa bile girseniz sonuçtan emin olabilirsiniz.
Kendinizi bilip, düşmanı bilmiyorsanız, kazanacağınız her zafere karşın yenilgi ile de karşılaşabilirsiniz.
Ne kendinizi ne de düşmanı biliyorsanız, sizin için gireceğiniz her savaşta yenilgi kaçınılmazdır. "(Sun Tzu, The Art of War, 511 M:Ö)
Yıllar hızla geçmiş olmakla birlikte globalleşen dünyada planlama hususunda değişen tek şey rekabetin şiddetlenmiş olması sonucunda firmaların ayakta kalmaları için daha detaylı ve dikkatli planlama yapmaları gereği olmuştur.
Sun Tzu kendi çağının bilgi birikimine uygun bir düşünce tekniği ile durumu değerlendirirken, yıllar geçmesiyle insanlığın bilgi birikimi artmış ve bilginin paylaşılması ve sistematik düşünme yöntemleri ortaya çıkmıştır. Bu yöntemlerden bir tanesi de SWOT analizidir.
SWOT analizi ile firmalar kendilerini çevreleyen ortamı tüm yönleriyle ve tüm çıplaklığıyla anlamalarını ve resmin bütününün algılamalarını, bununla birlikte mevcut durumun görülüp, şirkete ilişkin ileriye dönük adımların, daha sağlıklı, daha gerçekçi ve daha etkin atılması sürecinde karar almayı kolaylaştırmaktadır.
Günümüzde firmalar Kasım, Aralık ve Ocak aylarında yapacakları toplantılarda kısa ve uzun vadeli planlamalarını yapacaklardır. Firmaların yol haritaları ortaya çıkacak ve stratejiler belirlenecektir. Bu toplantılarda kullanılacak olan SWOT analizi ile iç yapı ile ilgili olan Kuvvetli ve Zayıf yönlerin ortaya konulması ve dış faktörler ile ilgili olan Tehditler ve Fırsatların belirlenmesi yapılacaktır.
Sun Tzu düşmanın zayıf yönlerini tespit ettikten sonra kendi kuvvetli yönü ile zayıf noktalar üzerinde sıklet merkezi oluşturarak zafere ulaşmaya çalışken düşmanın kuvvetli taraflarından uzak kalmaya odaklanmıştır. Günümüzde firmalar kuvvetli yönleri ile daha fazla kazanmak için çaba sarf ederken zayıf yönlerini de ortadan kaldıracak veya korunmasını sağlayacak tedbirler almaya çalışmaktadırlar.
Rekabetin şiddetlendiği, teknolojinin hızla değiştiği ve bilginin sermayenin yeni unsuru olarak ortaya çıktığı bu dönemde beyin fırtınası tekniği ile bilgi paylaşımı ve yeni fikirlerin ortaya konulması firmalarımıza için büyük avantajlar sağlamaktadır. Planlama toplantıların maksadı yani amacı belirlendikten sonra yapılması önemlidir.
Bu toplantıya yönetim kadrosunun tamamı katılmalı, toplantı sadece üst düzey ile sınırlı tutulmayarak departmanlardan ümit vaat eden çalışanlar ve orta düzey yöneticilerden bazılarına bu toplantıya katılma fırsatı sunulmalıdır. Bu şekilde daha geniş perspektifte düşünceler ortaya konulabilir. Toplantıda karma yapıda küçük gruplar oluşturularak beyin fırtınası tekniği ile fikirler üretme yöntemi ile SWOT analizinin yapılmasında yarar vardır.
Sun Tzu planlama konusunda şunları söylemiştir.
" Zaferi kazanan komutan savaş öncesi en çok hesaplamayı yapandır. Savaşı yitiren komutan ise savaş öncesi mutlaka yeterince plan yapmamıştır.
Bu nedenle savaşa girmeden önce mutlaka zafer hesabı yapın. Ancak, bu arada her ihtimale karşı, yenilgi hesabını ve stratejisini yapmayı da unutmayın.
Plan yapmaya verdiğiniz önem zafer ya da yenilginin belirleyici faktörü olacaktır." (Sun Tzu, The Art of War, 511 M:Ö)
Yıllar öncesinde plan yapmanın zafer yada yenilginin belirleyicisi olduğunu söylerken, bunu günümüz diline çevirdiğimizde planlama safhasında SWOT ve benzeri analiz tekniklerini en iyi şekilde uygulayan ve özgürce fikir üreten ve fikirleri yetersiz görünme korkusu olmadan konuşulmasını/tartışılmasını teşvik eden firmalar piyasa da var olacak, kar edecek firmalar olacaklardır.
Firmalar planlama safhasında detaylı ve açık fikir üretmek için gerekli ortamı üreterek ortak akıldan yararlanarak stratejik planlamanın önemli bir safhası olan SWOT analizini etkin bir şekilde yaparak planlamayı gerekli önemi vermelidirler. Bu şekilde kuvvetli ve zayıf yönlerinin resmini çekecekler ve nasıl kullanacaklarını yada korunacaklarına karar vereceklerdir.
Başarıya ulaşmak için planlama safhasında önem kazanan SWOT analizini nasıl uygulayacağız. En önemli hususlardan bir tanesi yapılacak çalışmaya odaklanmak için telefonlar ve tabletler dışarıda bırakılmalıdır. Grupların çalışmaları el yazısı ile yapılmalıdır. Bu çalışmaların yazılı hale getirilmesi moderatör (Olay Yöneticisinin) gözetiminde ve adım adım yapılacaktır.
Analiz sürecinin temelinde 5N1K vardır ve takip edilecek aşamaları moderatörün kılavuzluğunda uygulayabiliriz.
Toplantının amacını belirleyiniz: Toplantının amacını belirleyiniz ve önceden katılımcılara bildiriniz.
Toplantı için gerekli ortamı ve düzeni sağlayınız: Toplantı için uygun yeri ve zamanını, katılımcıları belirleyiniz, Firma dışından tarafsız bir moderatör davet ediniz.
Beyin fırtınası için (6-10 kişilik) gruplar oluşturunuz: Her grup kendi içinde çalışma yapacaktır. Her grupta bir raportör ve bir başkan olacaktır. Gruplara 4 renkte kartların dağıtılması ile gruplar kendi içlerinde çalışarak kartlara kuvvetli-zayıf-tehdit ve fırsatları 6 ve 7 inci aşamada yazacaklardır. maksimum 4 veya 5 çalışma grubu olmasında yarar vardır.
İç değerlendirmenin yapılması: Gruplar kendi içlerinde iç durumun değerlendirilmesini yapacaklardır.
PESTLE veya PEST analiz tekniğinin kullanılması: Dış faktörlerin değerlendirilmesini gruplar kendi içlerinde yapacaklardır.
Kuvvetli ve Zayıf Yönlerin belirlenmesi: yapılan iç değerlendirmelerden çıkan sonuçlara bakarak kuvvetli ve zayıf yönler tespit edilecektir.
Tehdit ve Fırsatların tespiti: yapılan dış değerlendirmelerden çıkan sonuçlara bakarak tehdit ve Fırsatlar tespit edilecektir.
Birleştirme yapılması: Grupların yaptığı çalışmalarla tespit edilen SWOT sonuçları moderatör tarafından birleştirilecektir. Birleştirilen grup çalışmaları her seferinde yalnızca bir maddesi tahtaya yazıldıktan sonra katılımcılar söz alarak açıkça fikirlerinin beyan etmesi için fırsat sağlanacaktır. Aynı veya benzer olan konular birleştirilecek ancak sıklığı not alınacaktır.
SWOT tablosunun hazırlanması: Birleştirilen ve belirlenen SWOT tablosunun hazırlanması sürecinde gerekirse moderatör oylama yapacaktır.SWOT tablosundan hareket ederek uygun SWOT stratejilerinin belirlenmesi:
S-O Stratejileri (Kuvvetli Taraflar-Fırsat stratejileri)
W-O Stratejileri (Zayıf Taraflar- Fırsat Stratejileri)
S-T Stratejileri (Kuvvetli Taraflar-Tehdit staretejileri)
W-T Stratejileri (Zayıf Taraflar- Tehdit Stratejileri)
Bu toplantının asıl patronu ve yöneticisi moderatördür. Şirketin önem verdiği toplantının başarılı olması moderatöre bağlıdır. Moderatör karizmatik ve toplum tarafından otoritesi kabul görecek bir kişi olmalıdır. İyi bir dinleyici olmasının yanı sıra konuları geniş anlamda değerlendirebilecek bilgi ve tecrübeye sahip olmalıdır. Seçilecek moderatör şu özellikleri taşımalıdır.
Tarafsız olmalıdır: Ön yargısız olmalıdır, Konuşma konularını belirlemede ve söz vermede tarafsız davranmalıdır,
Otoriter : Konuşmacıları ve dinleyicileri nezaketle idare edecek ve zamanın etkin kullanımını sağlayacaktır. Konunun esasından uzaklaşmaya ve sapmalara izin vermeyecektir.
Özgüven sahibi olmalıdır: toplantı esnasında rahat ve kendine güvenen tavır sergilemelidir.
Doğal ve esnek olmalıdır: Toplantı süresince gelişen durumlara göre uyum gösterecek hızlı düşünme ve adaptasyon yeteneği olmalıdır.
Bilgili olmalıdır: Toplantıyı idare edecek tecrübe ve bilgiye sahip olmalıdır. Çıkan fikirleri paylaşma sürecinde dinleyecek ve fikirleri toparlayacaktır.
Konuyu ve amacı açıkça anlamalıdır: Moderatör konuyu ve amacı çok net şekilde anlamalı ve zamanı ve faaliyetleri amaca ulaşacak şekilde yönlendirmelidir.
Beğendiğiniz yazıları lütfen dostlarınız ile paylaşınız.
Fikret GUZELLER
www.fikretguzeller.com